tydzień kultury chrześcijańskiej

Edycja 2022

7 listopada (poniedziałek)

7 listopada 2022 roku w ramach Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej w  Pałacu Młodzieży odbyła się kolejna sesja  humanistyczną „Człowiek – kultura – transhumanizm”. Spotkanie stanowiło  okazję do spojrzenia na etyczną stronę współczesnych technologii. Wykładowcy i uczestnicy wydarzenia podjęli refleksję na temat postępu - czy zawsze służy on dobru człowieka? Czy z faktu, że coś jest możliwe do osiągnięcia dzięki zdobyczom nauki wynika, że powinno się to bezwarunkowo podjąć. Do dyskusji licznie zgromadzoną młodzież przygotowały wykłady i film. Najpierw  dr Marcin Kowalczyk (Instytut Nauk o Kulturze UKW) w wystąpieniu zatytułowanym: „Różne teraźniejszości – różne przyszłości. Kilka słów o (możliwych) przemianach w kulturze” nawiązując do słów Jana Pawła II: ”Człowiek żyje prawdziwie ludzkim życiem przez kulturę”, stanowiących  motto tegorocznego TKCH, postawił pytanie o jakiej   kulturze mówimy. To bowiem warunkuje wyobrażenia o przyszłości. Zauważył, że  często myślimy o przyszłości jako o teraźniejszości, tylko „bardziej”, a nie o zupełnie innej kulturze. Do takiej często postapokaliptycznej  wizji przyszłości odwołuje się sztuka: literatura i filmy fantastyczne. Natomiast  transhumanizm jako  intelektualny, kulturowy, polityczny i filozoficzny ruch postuluje wykorzystanie zdobyczy technologicznych do poprawy życia człowieka i poprawy kondycji  jego ciała (biotechnologia), ale w skrajnej wersji mówi o całkowitej przemianie antropologicznej, która wynika z niezgody na człowieka takiego jakim jest, niezgody na tworzoną przez niego  kulturę. Po prostu - „człowiek musi przestać być człowiekiem”. Filmowy Avatar symbolizuje przeniesienie świadomości bohatera do innego ciała, ale to co stanowiło tematykę dzieł  sicience-fiction i było tworem wyobraźni artystycznej, jako wytwór najnowszych technologii zaczyna wkraczać do naszej rzeczywistości z  możliwymi zagrożeniami i prowokuje  wiele pytań.  Już Stanisław Lem pytał czy mamy klucze do autoewolucji i czy możemy przewidzieć jej  skutki?  Współczesne niepokoje dotyczące rozwoju naukowego spotykają się z argumentem nieuchronności rozwoju technologicznego i postrzeganiem tego rozwoju zawsze jako postępu. Dr Marcin Kowalczyk wskazał jednak, że postęp nie zawsze oznacza radość i jakość życia. Możliwa jest także droga ludzkości „w tył”-  wyłączne konsumowanie i brak rozwoju. Możliwe jest też   rozwarstwienie i podział ludzi na syndykaty, żyjące według różnych zasad. Nie wiadomo jaka jest przyszłość ludzkości i czy będzie ona uzależniona od technologii. Stoimy przed wyborem czy się rozwijać, czy „deewoluować”. Nie bez znaczenia jest fakt, że to maszyny mają coraz większy wpływ na  nasze życie. Algorytmy tworzą  bazy informacji na temat każdego z nas - nadwyżkę behavioralną,  która jest bezcenną wartością we współczesnym świecie, stanowi wręcz  nową walutę. Korzystając z nowoczesnych urządzeń przekazujemy mnóstwo danych, które nigdy nie będą zapomniane. Czy mamy tego świadomość? Czy zachowujemy jeszcze wolność wyboru? Inną fundamentalną kwestią jest to, czy sztuczna inteligencja, ta technologiczna osobliwość, zagrozi  człowiekowi?  To zagadnienia  stojące  przed nami, które są wielką niewiadomą. Jako punkt odniesienia do dyskusji dr Kowalczyk zadał  pytanie : Jakie miejsce zajmiemy w scenariuszu przyszłości”? Kolejny wykładowca ks. dr Sylwester Warzyński (Instytut Filozofii UKW) podjął etyczny wymiar tej problematyki w wykładzie : „Pytanie o współczesny humanizm”. Ujmując  w historycznym ujęciu próby zdefiniowania człowieka – począwszy od Arystotelesa przez Kartezjusza po  koncepcje  Nietschego i Sartre’, ukazał ich wpływ na współczesną antropologię. Jest ona u  podstaw myślenia antyhumanistyczna.  Zasadza się na przekonaniu, że nie ma żadnego obiektywnego punktu odniesienia. Człowiek sam jest punktem odniesienia dla wszystkiego, nie ma żadnej hierarchii wartości, żyjemy w świecie interpretacji. Trudno w takiej kulturze o porozumienie się. Wszystko jest względne. Żyjemy, jak określił Zygmunt Bauman, w kulturze dyskusji. Jest to jednak dyskusja bez możliwości porozumienia. Nasza kultura jest kulturą  przypadkowości, czasowości, nie ma nic odwiecznego, nie ma zakorzenienia, nie ma relacji. Stąd współczesny człowiek jest  zatomizowany, odczuwa ból egzystencjalny.  Jak człowiek o takiej kondycji odniesie się do nadziei i zagrożeń związanych z postępem?  Czy czeka nas prawdziwy rozwój cywilizacji i człowieka, czy regres. Jak wykorzystamy osiągnięcia nauki. Czy posłużą dobru ludzkości, czy  zniszczą ją.  Kierowanie się etyką i  prawdą  to niezbędny warunek rozwoju w kierunku zapewniającym człowiekowi szczęście.
Pokaz filmu „Przekładaniec” Andrzej Wajdy z  krótkim wprowadzeniem
dr. Dominika Wierskiego,  poprzedził ciekawą dyskusję, w której młodzież odnosiła podjęte przez gości  zagadnienia do swojego życia, zadając także pytania o przygotowanie w ramach szkolnej edukacji do wyzwań  dzisiejszej rzeczywistości.

Edycja 2021

8.11.2021, godz. 10.00

8 listopada 2021 odbyła się sesja literacka nawiązująca do Roku Norwida: Kształt miłości. Podczas tego wydarzenia odbył się zdalny wykład dr. hab. Karola Samsela (Uniwersytet Warszawski) zatytułowany: Analiza „Miłości czystej u kąpieli morskiej” Cypriana Kamila Norwida. Ten wybitny znawca Norwida w sposób niezwykle interesujący, głęboki i fascynujący, wychodząc od mniej znanego utworu poety, ukazał zarówno sylwetkę jak i twórczość tego wykraczającego poza swój czas twórcy. Udało się przybliżyć młodzieży tego wybitnego artystę, sztukmistrza, wskazując na jego dramat jako twórcy i człowieka, który mimo niezrozumienia przez współczesnych, sam był przenikliwym obserwatorem swoich czasów i ich krytykiem. Wiele jego myśli i idei jest uniwersalnych, ale jeszcze nie do końca docenianych, także dzisiaj w świecie „późnych wnuków”. Wystąpienie Profesora, bardzo żywe i interaktywne, poruszyło licznie zgromadzonych młodych ludzi w sali widowiskowej Pałacu Młodzieży (z satysfakcją odnotowujemy fakt, że zainteresowanie udziałem w sesji przerosło oczekiwania i możliwości organizatorów, którzy ze względu na ograniczoną, chociaż sporą ilość miejsc, z żalem musieli części chętnych odmówić uczestnictwa). Uczniowie mieli okazję poznać nie tylko dzieło dramatyczne Norwida, ale również zainteresować się tym wybitnym twórcą i oryginalną osobowością. Dodatkową motywację do sięgnięcia po biografię i dzieło „czwartego wieszcza” stanowiła filmowa podróż „szlakiem Norwida”, zawierająca sporą dawkę informacji o patronie roku jak i o języku dzieła filmowego, w którą zabrał młodzież dr Dominik Wierski (Pałac Młodzieży). W ramach prezentacji Norwid i film omówił obrazy poświęcone poecie (zarówno dokumenty jak i dzieło fabularne), także najnowszy film powstały z okazji roku Norwida braci Quay. Później uczestnicy spotkania obejrzeli film Norwid z 1993 roku wyreżyserowany przez Natalię Koryncką.

 

9.11.2021, godz.10.00

Natomiast 9 listopada odbyła się sesja „Miłość w kulturze wyczerpania”, łącząca wykłady, prezentacje filmu oraz dyskusję. Wprowadzenia dokonał, zarówno w problematykę filmu jak i szersze zagadnienia filozoficzne i socjologiczne związane ze współczesną kulturą wyczerpania,  ks. dr Sylwester Warzyński- adiunkt w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Po projekcji filmu „Niemiłość” Andrieja Zwiagincewa odbyła się bardzo długa i ożywiona dyskusja prowadzona przez filozofa - ks. dr. Sylwestra Warzyńskiego i filmoznawcę - dr. Dominika Wierskiego z Pałacu Młodzieży. Dotyczyła zarówno samego filmu ( jego walorów artystycznych i tematyki) jak i problemów dzisiejszych rodzin, młodzieży – ich źródeł, skutków i sposobów zaradzania takim dramatom, które przedstawiał  ten poruszający film. Budujące było nie tylko wyjątkowe zainteresowanie imprezą, ale także bardzo twórczy i aktywny udział młodych ludzi w prowadzonej po obejrzeniu filmu rozmowie.

 

 

 

informacje i zapisy: Krystyna Bujak,
tel. 696 587 105,
paideia.palac@wp.pl